Vertrouwen is noodzakelijk voor goed presterende organisaties. Werknemers, klanten en relaties verbinden zich graag aan mensen die zij vertrouwen. Handelen vanuit respect voor de ander en afspraken nakomen betalen zich daarom vrijwel altijd terug. Organisaties met een hoge vertrouwensgraad hebben een competitief voordeel ten opzichte van organisaties met een lager vertrouwensniveau, ze zijn beter in staat om klanten en medewerk(st)ers aan zich te binden en ze te blijven stimuleren.

Vertrouwen is een sterke drijfveer voor mensen

Een hoog vertrouwensniveau binnen een organisatie draagt eraan bij dat het ‘ik-gedrag’ verschuift naar het ‘wij-gedrag’; resulterend in versterking van de cohesie, waarmee de organisatie beter in staat is om risicodragende projecten uit te voeren. Van een organisatie met een hoge vertrouwensgraad is het aantrekkelijk om deelgenoot te zijn, het is er goed en de toekomst ziet er beloftevol uit. Dit is daarom naar onze mening ook een van de belangrijkste succesfactoren van het MKB en familiebedrijven.  

Een aantrekkelijk belofte verdient een kritische blik

Je overgeven aan de uitkomsten van het gedrag van een ander houdt een risico in. Vertrouwen moet verdiend worden en mag, zeker als er zakelijke belangen in het geding zijn, wat ons betreft nooit ‘blind vertrouwen’ worden. We laten ons met regelmaat misleiden door (ogenschijnlijk) slimme mensen die ongefundeerd de vertrouwenskaart spelen. Laten we aan het einde van 2022 eens terugkijken welke lessen we in dit verband kunnen leren.

Sam Bankman-Fried, de dit jaar ontmaskerde crypto mogul, wist zich vertrouwenwekkend te profileren, hij gaf o.a. uitleg in de USA-senaat over crypto-valuta en wist zich omringd door bekende personen als Tony Blair en Bill Clinton. Maar het meest tot de verbeelding sprak zijn belofte dat zijn club – crypto exchange FTX – de mensen de controle over hun geld weer zou teruggeven.

Elon Musk, nu nog steeds heel vermogend, volgt inmiddels de ‘vluchtroute’ van Icarus. Niet omdat hij Twitter heeft gekocht – succesvolle zakenmensen doen ook weleens een beroerde deal -, maar omdat hij de claim-to-fame van Tesla (en Space-X), de ontwikkeling en productie op grote schaal van de zelfrijdende auto, niet gaat waarmaken. Grote investeerders in Tesla zijn begonnen stapsgewijs hun belangen in het aandeel tesla af te bouwen. De koers verloor dit jaar al meer dan 60%.

Elizabeth Holmes, had goed gekeken hoe Steve Jobs zijn speeches opbouwde en uitvoerde, tot en met het dragen van een zwarte coltrui aan toe. Haar belofte dat Theranos een uniek gezondheidstechnologiebedrijf was, die een revolutionaire bloedtest had ontwikkeld sprak velen sterk aan. Zo ook voormalige toppoliticy als Kissinger en Schulz, sportcoryfeeën, media en symposia.

Holmes kon het heel mooi vertellen, in een TED Talk sprak Holmes: “My own life’s work in building Theranos is to redefine the paradigm of diagnosis away from one in which people have to present with a symptom in order to get access to information about their bodies to one in which every person, no matter how much money that have or where they live, has access to actionable health information at the time it matters’. De ongestaafde beloftes van Holmes resulteerden erin, dat Holmes door Forbes benoemd werd tot de jongste en rijkste selfmade miljardair in de USA. Hetgeen haar kortstondig nog gevierder maakte, maar na hoogmoed komt zoals altijd de val.

Beloftes moeten ondersteund worden door bewijs, anders ontstaat wantrouwen

Frans van Houten had in 2011 grootse plannen met Koninklijke Philips, door deze opnieuw uit te vinden en te veranderen van een elektronicaconcern in een gezondheidstechnologiebedrijf. Niet langer relevante divisies werden afgestoten en veelbelovende hightech healthbedrijven werden voor astronomische bedragen aangekocht; koopsommen van meer dan 50 maal de winst waren geen uitzondering!

Frans van Houten kreeg in 2016 uit handen van Koningin Maxima trots de Koning Willem I prijs, voor moed en innovatie. Vanaf dat moment was Van Houten veelvuldig in de media te vinden en verkondigde hij zijn credo dat Philips een wereldmarktleider was op het gebied van gezondheidstechnologie.

Van Houten deed beloftes maar verzuimde het bewijs te leveren. Zelfs in die mate dat volgens Van Houten’s opvolger Ray Jacobs, Koninklijke Philips in een existentiële crisis verkeert; de producten zijn niet goed genoeg, de werkwijze is inefficiënt, onvoldoende georganiseerde kwaliteitsprocessen, de kosten zijn te hoog en er moeten duizenden medewerk(st)ers vertrekken.

 Aanlokkelijke vergezichten verpakt in mooie woorden zijn verleidelijk, maar niet onbeperkt hanteer- en houdbaar. De aandeelhouders van Philips kregen genoeg van de loze beloftes van Van Houten, met als gevolg het vertrek van Van Houten.

En dit zijn slechts enkele voorbeelden uit het bedrijfsleven want ook in andere sectoren zijn we het afgelopen jaar met geschaad  vertrouwen door eigen handelen geconfronteerd.

Vertrouwen bevordert beschaving

Vertrouwen is persoonlijk en het gezamenlijk vertrouwen is bepalend voor de beschaving waarmee mensen van een bepaalde groep of bedrijf (plaats, land of de wereld) met elkaar omgaan. Bovenstaande voorbeelden staan natuurlijk ver af van onze dagelijkse praktijk met MKB ondernemers maar hebben als voordeel dat ze zichtbaar zijn voor ons allemaal en daarmee een spiegel kunnen zijn voor hoe we zelf willen ondernemen.

Volgens ons is de enige juiste fundering voor een duurzame basis van vertrouwen: Afspraken nakomen, je werk zo goed mogelijk doen en eerlijk zijn, ook als het een keer niet lukt. Visionaire vergezichten zijn leuk en kunnen ook zeker een belangrijke drijfveer voor innovatie en groei zijn. Maar werkelijke waarde wordt gecreëerd door het credo: ‘the proof of the pudding is in the eating’. Of om dicht bij ons zelf te blijven, elke transactie begint met vertrouwen maar je moet wel waarmaken.

Wij wensen u daarom voor 2023 naast geluk en goede gezondheid ook vooral veel succesvolle zaken!